Montreal Protokolü, ozon tabakasını korumak için küresel bir anlaşma olarak hayata başladı ve bugüne kadarki en başarılı çevre anlaşmalarından biri oldu. Kısaca OTİM olarak bilinen Ozon tabakasını incelten maddeler tüm dünyada kademli olarak sonlandırılarak, bu konuda küresel çabalar neticesinde bugün ozon tabakasındaki incelmenin iyileştiği ve bunun karşılığında insan sağlığı, ekonomi ve ekosistemler korunmaktadır. Montreal Protokolü iklim değişikliğini yavaşlatmak ve gıda güvenliğine katkıda bulunan soğutma sektöründe enerji verimliliğini artırmaya yardımcı olmak gibi bilinenden çok daha fazlasını yapmaktadır.
Montreal Protokolü altında yer alan Kigali Değişikliği, yüksek sera gazı etkileri nedeniyle Hidroflorokarbonların üretimi ve tüketiminin (kısaca HFC’leri) kademeli azaltımını hedefleyerek, iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik çalışmalara katkıda bulunmaktadır.
Kigali Değişikliği, ayrıca soğutma sektöründe enerji verimliliğinin geliştirilmesini sağlayarak, Hidroflorokarbonların yerine kullanılacak alternatif teknolojiler iklimlendirme ve soğutma sistemlerini daha az güç tüketecek şekilde yeniden tasarlama fırsatı sunarak iklim değişikliğine olumsuz etkilerini artırmadan konforlu soğutma ve soğuk zincir veriminin artmasına olanak tanıyacaktır. Bu gazların tüketiminin azaltılması ve soğuk zincir veriminin artması özellikle gelişmekte olan ekonomilerde gıda kaybı ile de mücadele etmektedir.
Ülkemiz, Montreal Protokolü Kigali Değişikliği ile birlikte tüm taraf ülkeler gibi florlu sera gazlarının üretimi ve tüketiminin aşamalı azaltımını taahhüt ederek, ozon tabakasını korumaya devam ederken, Montreal Protokolü ve Paris Anlaşması doğrultusunda iklim değişikliğiyle mücadeleye olan katkısını da artırmaya devam etmektedir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, Birleşmiş Milletler Sinai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO) işbirliğiyle 20 yılı aşkın süredir her yıl düzenlediği Ozon Paneli, bu yıl da sürdürülebilir soğuk zincirin iklim değişikliği ile mücadele konusundaki önemine binaen, "Sürdürülebilir Soğuk Zincir ve İklim" konulu 26 Kasım tarihinde İstanbul’da düzenlenmiştir. 21. Ozon Panelinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, UNIDO, Tarım ve Orman Bakanlığı, TOBB Türkiye İklimlendirme Meclisi, İSKİD ve ESSİAD’dan konuşmacıların katkıları ve soğutma sektörü, dernekler, zincir marketler, ilgili bakanlıklar ve UNDP gibi temsilcilerin katılımıyla Ülkemizde Sürdürülebilir Soğuk Zincir ve İklim konusu gündeme getirilmiştir.
Geçtiğimiz son iki yılda küresel bir kriz haline gelen COVID-19 pandemisi ile birlikte ortaya çıkan sorunlar, hem gıda hem aşı tedariki ve güvenliği konusunda, verimli ve kırılmaz soğuk zincirin sürdürülebilirliğinin sağlanması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Soğuk zincir, gıda, ilaç aşı ve diğer ürünlerin üreticiden tüketiciye kadar güvenli bir şekilde sıcaklık kontrollü ulaşmasını sağlamaktadır. Soğutma sistemlerinin enerji verimliliğinin iyileştirilmesi ve sıfır veya düşük iklim etkisine sahip veya doğal soğutucu akışkanlara geçişin sağlanması ile iklim değişikliği ile olan mücadeleye çok büyük katkı sağlayacaktır.
UNIDO Türkiye Temsilcisi ve Bölgesel İşbirliği Merkezi Türkiye Direktörü Sn. Süleyman YILMAZ ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı temsilcisi Sn. Ülkü Füsun ERTÜRK’ün gerçekleştirdiği açılış konuşmaları ile başlayan panel, florlu sera gazlarına ilişkin güncel durumun değerlendirilmesi ve “Gıdanı Koru Sofrana Sahip Çık” projesinin çıktılarına ilişkin sunumların ardından, Türkiye’de soğuk depolama, soğuk taşıma ve soğuk teşhirden oluşan soğuk zincir sistemi; soğuk zincirin ilaç, aşı ve gıda güvenliği açısından önemi ve çevresel etkilerine ilişkin sunum ile devam etmiştir. Panelde ayrıca, Türkiye’de Soğuk Zincir Lojistiği ve Soğuk zincirde iklim dostu teknolojiler/alternatifler, Uzaktan İzleme ve Enerji Tasarrufu ve Demo projesi çıktıları, izlenen son verilere ilişkin sunumlar gerçekleştirilmiştir.
21. Ozon Paneli, gerçekleştirilen sunumların ardından, Avrupa Hijyenik Mühendislik ve Tararım Grubu Türkiye Temsilcisi Prof. Dr Onur Devres Moderatörlüğünde, konuşmacılar ve katılımcıların yorumlarıyla düzenlenen “Ülkemizde Sürdürülebilir Soğuk Zincir ve İklim” konulu panel ile başarılı bir şekilde son bulmuştur.
Sunum 1: Dr. Veysel Selimoğlu - Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Sunum 2: Zeynep Özkan - Tarım ve Orman Bakanlığı
Sunum 3: Levent Aydın - TOBB Türkiye İklimlendirme Meclisi
Sunum 4: Dr. Hüseyin Onbaşıoğlu - İSKİD
Sunum 5: Ercüment İnal - ESSİAD
Sunum 6: Kıvanç Aslantaş - SOSİAD
